Blog

Ima takvih poslova kod kojih se zaposleni tokom većeg dela godine “ubijaju od dosade”. Međutim, kada konačno posao krene, to postaje gotovo neizdrživo i zaposleni počinju da se “ubijaju od posla”, svakodnevno radeći mnogo duže nego što je uobičajeno. Radno pravo je kao rešenje za ovu situaciju iznedrilo institut – preraspodele radnog vremena.

Ovaj pravni institut ima za cilj da pomiri interese zaposlenih da im radni odnos opstane i tokom perioda kada su gotovo radno neaktivni i interes poslodavca da zaposleni tokom trajanje sezone rade više nego što je to inače zakonom dopušteno.

Imajući u vidu specifičnost niza delatnosti, uticaj klimatskih faktora na rad (građevinarstvo, turizam, poljoprivreda, šumarstvo i dr.) pravni režim radnog vremena dopušta preraspodelu – uvođenje perioda dužeg i kraćeg radnog vremena, pri čemu se vodi računa o ograničenjima u prosečnom trajanju radnog vremena za referentni period, kao i o odmorima (dnevni, nedeljni), potom o pitanjima prekovremenog rada, kao i prestanka radnog odnosa tokom preraspodele.

Preraspodela radnog vremena zaposlenog se vrši tako da ukupno radno vreme zaposlenog u periodu od 6 meseci u toku kalendarske godine u proseku ne bude duže od ugovorenog – punog (ređe nepunog) radnog vremena – npr. 3 meseca zaposleni radi po 60 časova nedeljno, a preostala 3 meseca po 20 časova nedeljno.

SLUČAJEVI PRERASPODELE RADNOG VREMENA

Poslodavac može da izvrši preraspodelu radnog vremena, kada to zahteva:

• priroda delatnosti – u kojima postoji period pojačane aktivnosti (sezona) i period smanjene aktivnosti (turizam, poljoprivreda itd.)
• organizacija rada – povećani obim posla ili period opadanja posla
• bolje korišćenje sredstava rada – npr. pri uvođenju nove opreme (montažni radovi, remontu ili usled nedostataka energije ili sirovina
• racionalnije korišćenje radnog vremena – npr. za vreme poremećaja u snabdevanju sirovinama ili energijom uvodi kraće, a potom tokom normalizovanja snabdevanja duže radno vreme
• izvršavanje određenog posla u utvrđenim rokovima – npr. po osnovu ugovora o povećanoj isporuci robe

Kolektivnim ugovorom može da se utvrdi da se preraspodela radnog vremena ne vezuje za kalendarsku godinu, odnosno da može trajati i duže od 6 meseci, a najduže 9 meseci.

U slučaju preraspodele radnog vremena, radno vreme ne može da traje duže od 60 časova nedeljno.
Zaposlenom koji se saglasio da u preraspodeli radnog vremena radi u proseku duže od ugovorenog radnog vremena, časovi rada duži od prosečnog radnog vremena mu se obračunavaju i isplaćuju kao prekovremeni rad.

Preraspodela radnog vremena se ne smatra prekovremenim radom.

Za vreme preraspodele zaposleni ostvaruje zaradu pro rata temporis – zarada je za vreme dužeg rada srazmerno veća u odnosu na zaradu za vreme kraćeg rada.

ZABRANE I OGRANIČENJA PRERASPODELE RADNOG VREMENA

Preraspodela radnog vremena se ne može vršiti na poslovima na kojima je uvedeno skraćeno radno vreme (poslovi sa povećanim rizikom).

Zabranjena je preraspodela radnog vremena zaposlenog koji je mlađi od 18 godina (zaštita omladine).
Poslodavac može da izvrši preraspodelu radnog vremena zaposlenoj ženi za vreme trudnoće i zaposlenom roditelju sa detetom mlađim od tri godine života ili detetom sa težim stepenom psihofizičke ometenosti – samo uz pisanu saglasnost zaposlenog (zaštita materinstva i roditeljstva).

Ako zaposlenom prestane radni odnos pre isteka vremena za koje se vrši preraspodela radnog odnosa, ima slobodu izbora: a) pravo da mu se časovi dužeg perioda rada računaju kao časovi prekovremenog rada i obračunaju i isplate kao uvećana zarada b) pravo da se preračunaju u puno radno vreme i priznaju u penzijski staž.

Za više informacija o ovom pitanju, kao i o drugim pitanjima iz domena radnog prava, najbolje je da se obratite advokatu za radno pravo.